Pamięci bohaterów września

Odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej żołnierzom 60 Pułku Piechoty było głównym punktem tegorocznych ostrowskich obchodów rozpoczęcia II wojny światowej i Dnia Weterana. W tych podniosłych uroczystościach uczestniczyli m.in. 102-letni strzelec Pułku, ostrowianin Wacław Szczepaniak oraz córka ostatniego dowódcy Krystyna Małek.

Uroczystości rozpoczęły się nabożeństwem w intencji Ojczyny odprawionym przez duchowieństwo w ostrowskiej konkatedrze. Po niej na parkanie świątyni odsłonięto pamiątkową tablicę dedykowaną żołnierzom 60 Pułku Piechoty. Jej pomysłodawcą i współfundatorem jest Henryk Rybak, porucznik Armii Krajowej. Uroczystego odsłonięcia dokonali: Starosta Ostrowski Paweł Rajski i Prezydent Ostrowa Jarosław Urbaniaka w asyście Wacława Szczepaniaka oraz Krystyny Małek. Poświęcenia miejsca pamięci dokonał ks. Prałat Tomasz Ilski.

- Nasza obecność tutaj do dowód na to, że mamy we wdzięcznej pamięci synów ziemi 60 Pułku Piechoty, którzy od 1 do 27 września 1939 r. ofiarnie, mężnie walczyli z największa potęgą militarną Europy i potrafili jej zadać bolesny cios nad Bzurą, pod Łęczycą. A potem wycofali się do Warszawy i własną piersią zasłaniali stolicę Polski. Odsłaniamy ją, aby następne pokolenia pamiętały, że niepodległość, wolność bardzo wiele jest warta. Bo wolność w Polsce krzyżami się mierzy - mówił prowadzący uroczystość Andrzej Knopiński.

60 Pułk Piechoty powstał po zmianie numeracji i nazw w polskim wojsku, rekrutował się m.in. z 6 Pułku Strzelców. Do Ostrowa został przeniesiony w 1920 r. Odtąd był ściśle związany z miastem. Pułk zaliczany był do tzw. pułków II typu, tj. wzmocnionych, przeznaczonych do I rzutu mobilizacyjnego. W warunkach bojowych miał liczyć nieco ponad 2000 żołnierzy. W 1928 rąk Prezydenta RP Ignacego Mościckiego otrzymał sztandar.

- Do kampanii wrześniowej pułk miał sześciu dowódców, a ostatnim przed wojną został mianowany ppłk Marian Frydrych. W dniu 1 września 1939 r. o godz. 4.00 w pułku ogłoszono alarm bojowy. Tego dnia dwa pierwsze bataliony powstrzymały Niemców w okolicach Odolanowa, po czym zostały przemieszczone za Kalisz, a III batalion został osadzony między Czekanowem a Biskupicami, skąd wysłał 3 września jeden z plutonów na zwiad do Ostrowa, podczas którego zginął kpr. Ładubiec. Plan gen. Kutrzeby, dowódcy Armii Poznań, uderzenia z rejonu Prosny na lewe skrzydło 8 Armii Niemieckiej, nie uzyskał jednak zatwierdzenia w Warszawie. Stąd pułk rozpoczął marsz w dniach 3-6 września na Turek i Uniejów tocząc ostre walki w dniach 7-8 września, o utrzymanie mostów na Warcie – mówił Tomasz Ławniczak. – 9 września następuje zwrot, gen. Kutrzeba po otrzymaniu zgody Sztabu Generalnego na uderzenie znad środkowej Bzury w kierunku południowym organizuje polską ofensywę. Współautorami sukcesu są m.in. Żołnierze 60 Pułku Piechoty, którzy uczestniczą w zajęciu Łęczycy, a potem w ataku na Wróblew. Między 16 a 20 września 60 Pułk Piechoty toczył przeważnie w mniejszych grupkach krwawe walki w Puszczy Kampinoskiej. W dniu 18 września ginie ppłk Marian Frydrych, a jego zastępca zostaje ppłk Stanisław Małek, który konsoliduje resztę żołnierzy i ponosząc spore straty przebija się do Warszawy.

Żołnierzy 60 Pułku Piechoty uczestniczyli w obronie stoicy w okolicach Lasku Bielańskiego i na Marymoncie. W dniu 27 września po ogłoszeniu rozejmu złożyli broń. Tak kończyła się epopeja wrześniowa, która była momentem prawdziwej chwały, ale też okresem zdziesiątkowania pułku. Zginęło ponad 300 żołnierzy, ponad 500 zostało rannych, a około 800 uznano za zaginionych.

- Miejmy tak, jak oni wyryte w sercach umiłowanie ojczyzny. Z dzisiejszej uroczystości niech zostanie w naszej pamięci jedno przesłanie płynące z historii sprzed 74 lat. Chwała bohaterom wrześniowych dni – powiedział Wicestarosta Ostrowski.

Delegacje kombatantów i samorządowców złożyły także wiązanki kwiatów w miejscach pamięci: pod tablicą upamiętniająca śmierć kaprala Ładubca przy ul. Kompałły, pod obeliskiem przy ul. 60 Pułku Piechoty oraz w kwaterze poległych żołnierzy na cmentarzu przy ul. Bema. Obchody zakończyło spotkanie towarzyskie samorządowców i kombatantów w Szkole Podstawowej nr 11.